Żywiołowy śmiech i radość życia na obrazach Malyavina

Filipp Malyavin, Huśtawka

Filipp Malyavin, Baba na Huśtawce

Filipp Malyavin, Na huśtawce, 1910

Zaczytana w XIX-wiecznej prozie, poruszona biedą i nędzną chłopską egzystencją w tamtych czasach, oczom nie mogłam uwierzyć. Roześmiana rosyjska baba na huśtawce wzbija się w niebo ponad bajkowe kopuły cerkwi, w rytm dzwonów, radośnie, lekko, kolorowo. Upojona wolnością, śmieje się perliście, głośno, całą gębą i mocno zaciska dłonie na sznurach huśtawki. Świat ma u stóp.

Filipp Malyavin, Uśmiechnięta babuszka

Ujmujący portret chłopki. Śmiejące się, figlarnie zmrużone oczy starszej kobiety w czerni. Twarz zasłonięta dłońmi, jakby w tym uśmiechu było coś niestosownego, zawstydzającego. Wesołość trudna do opanowania. Postać emanuje szczęściem. Barwne sznury korali, kolorowe bransolety, pierścionki, kolczyki i krwistoczerwona chusta na kruczoczarnych włosach babuszki podkreślają świąteczny charakter uchwyconej przez artystę chwili. To jeden z najpiękniejszych i najbardziej niezwykłych portretów, jaki kiedykolwiek widziałam. Blednie przy nim wystudiowany uśmiech Mony Lisy.

Kolejne obrazy wprawiają mnie w nie mniejsze zdumienie. Feria nasyconych barw: czerwieni, zieleni, niebieskości skąpana w ostrym słońcu, ruch, taniec, powiewające spódnice i głośny śmiech unoszący się nad scenką. Folklor, który potrafi zawładnąć duszą i wyobraźnią.

Filipp Malyavin, Śmiech, 1898 r

Filipp Malyavin, Trąba powietrza, 1906

Taniec żywiołów podporządkowujący sobie wszystko, nieokiełznany. Ogień, woda i powietrze w odwiecznych zmaganiach.

Filipp Malyavin, Tańcząca chłopka, 1913

Trudno jednak oprzeć się wrażeniu, że przedstawiane na obrazach kobiety są zdominowane przez kulturę,  podporządkowane jej siłom, wykorzystywane do pokazania jej piękna i potęgi. To nie jest prosta zgrzebność, nieśmiało poszukująca sposobu na uczynienie życia bardziej znośnym. Nie o indywidualny wdzięk i osobowość modelki tu chodzi. W portretach rosyjskich dziewcząt widać wielkość i niezmierzone bogactwo rosyjskiego imperium.

Filipp Malyavin, Potret wiejskich kobiet, 1904

Filipp Malyavin, Rosyjskie piękności, 1905 r.

Filipp Malyavin, Dwie chłopskie dziewczęta, 1910 r.

Obrazy Filippa Malyavina są energetyczne, świeże i bardzo dekoracyjne. Jest w nich zachwyt i pasja. Artysta namalował rosyjskie chłopki z takim rozmachem, z jakim inni malarze uwieczniali największe bitwy, najwspanialsze zwycięstwa i najpotężniejsze kobiety świata.