Madonna zdecydowana

Matka Boska na ogół jest przedstawiana jako uosobienie posłuszeństwa, miłości, czułości i łagodności. Zdarzają się jednak prawdziwie charakterne wizerunki podkreślające zdecydowanie i determinację Madonny. Poniższe pochodzą z przełomu XV i XVI wieku i zostały stworzone przez włoskich artystów.

Domenico di Zanobi, Madonna del Soccorso, XV w

Maria Wspomożycielka, XV w

Maria Wspomożycielka, XV w.

F. Melanzio, Madonna del Soccorso,  (1505)

Museo Civico di San Francesco
Montefalco Perugia

F. Melanzia Madonna del Soccorso,
Confraternita di San Nicolò da Tolentino
Sant Agostino

Niccolo Alunno,
Madonna del Soccorso

Francisco Melanzio, Madonna del Soccorso,
Castel Ritaldi

 

Baldo De' Serofini , Madonna del Soccorso, XVI w.

Podobna sytuacja na wszystkich obrazach. Diabeł porywający małe dziecko, zrozpaczona matka wzywająca Maryję na pomoc i Bogurodzica w drągiem w ręce odbierająca malucha złemu. W ten sposób od XV wieku przedstawiano Matkę Nieustającej Pomocy. Motyw z drewnianym narzędziem służącym do obrony był szczególnie popularny na południu Europy, a potem w Ameryce Łacińskiej. W Polsce Marię Wspomożycielkę widziano raczej jako hetmankę z buławą w dłoni. Muszę przyznać, że motyw wyjątkowo przypadł mi do gustu. Zły czyhający na dzieci powinien się mieć na baczności.

Bernardino di Mariotto,
Madonna del Soccorso

Uzupełnienie 28.09.2015

Okazuje się, że motyw Maryi broniącej dziecka drągiem lub innym narzędziem przed diabłem ma swoje źródło w literaturze. Pojawia się u dominikanina Vincenta de Beauvais w "Speculum Historiae" (1260) i w "Cudach Dziewicy Marii" mnicha Gottiera de Coincy. Obaj autorzy przywołują legendę, zgodnie z którą matka rozgniewana na swego kilkuletniego syna w złości powiedziała "niech cię diabeł porwie", w innych wersjach "idź do diabła". Potem zapomniała o wydarzeniu. Lata mijały. Kiedy chłopiec podrósł, czart zjawił się w domu kobiety po nieopacznie przyrzeczone mu dziecię. Matka, która  kochała swego syna, błagała, by zostawił chłopca. Diabeł zgodził się na zamianę. Miał wrócić wkrótce i zabrać kobietę w zamian za dziecko. Gdy pojawił się znowu, przerażeni ludzie za radą pobożnego pustelnika zaczęli modlić się i prosić o pomoc Marię Wspomożycielkę. Matka Boska pojawiła się natychmiast i przegoniła czarta.

Istnieją także legendy, zgodnie z którymi diabeł próbował porwać dziecko poczęte w grzeszny sposób, uważając, że ma do niego prawa. Tylko interwencja Maryi wymodlonej przez zrozpaczoną matkę zapobiegła nieszczęściu.

Więcej na ten temat: "Efrat El-Hanany, Beating the Devil: Images of the Madonna Del Soccorso in Italian Renaissance Art"