Pasja w toruńskim kościele św. Jakuba

Pasja, kościół św. Jakuba Apostoła w Toruniu, ok.  1480-1490 r.

Średniowieczne malarstwo tablicowe. Dzieje Męki Pańskiej namalowane z myślą o ludziach ubogich, chcących uczestniczyć w historii Zbawienia, garnących się do Kościoła, modlących się przed obrazami opowiadającymi biblijne historie. Dzięki takim dziełom niepiśmienni z łatwością mogli sobie je wyobrazić i zapamiętać. Namalowane wydarzenia rozgrywają się zawsze, nieprzerwanie, przed oczyma widzów. 


Spaceruj ulicami Jerozolimy zgodnie z biblijną chronologią, albo tak, jak dyktuje Ci serce. Możesz uczestniczyć we wjeździe Jezusa do miasta, w Ostatniej Wieczerzy, modlitwie w Ogrójcu, pojmaniu Pana, rozmowie z Annaszem, Kajfaszem i Herodem. Możesz przypatrywać się biczowaniu Chrystusa, samobójstwu Judasza i Piłatowi umywającemu ręce po wydaniu wyroku. Możesz przeżywać koronowanie Jezusa cierniową koroną, niesienie krzyża, oburzać się grą żołnierzy w kości o szatę Chrystusa, patrzeć na ukrzyżowanie Pana, złożenie Go do grobu, zstąpienie do otchłani i Zmartwychwstanie. Wreszcie możesz wędrować do Emaus, dziwić się zwątpieniu Tomasza, wspierać rozesłanych apostołów, a potem rozmyślać o Wniebowstąpieniu Pana.

Pochłonięty sprawami wiecznymi, zwróć uwagę również na zwykłe, wypełnione pracą życie średniowiecznych mieszczan. Artysta przedstawił wydarzenia we współczesnej mu scenerii średniowiecznego miasta i uzupełnił postaciami oddającymi się powszechnym wówczas czynnościom. Zwróć uwagę na damę w wytwornej sukni relaksującą się w ogrodzie, dwie kobiety niosące dzban, z których jedna właśnie wchodzi do domu, na zakonnika w habicie udającego się do kaplicy, pasterzy pędzących owce, chłopa płynącego łódką, żebraka prowadzonego przez psa i na polujących mężczyzn. Koniecznie poświęć chwilę mnichowi klęczącemu na dole obrazu, to fundator dzieła.
Sprawy boskie i ludzkie dzieją się równolegle, a niekiedy splatają się sobą, nie tylko na toruńskim obrazie.
Pewien znajomy powiedział mi kiedyś, że ilekroć słucha w kościele historii Męki Pańskiej, tyle razy ma nadzieję, że tym razem Chrystus nie zostanie skazany i znajdzie się ktoś, kto przerwie Jego cierpienie. Wierzący, a niepogodzony. Historia odkupienia musi się dopełnić.

Jeśli będziesz kiedyś w Toruniu, a wiedz, że to miasto z najpiękniejszą starówką na świecie, odwiedź kościół św. Jakuba, a potem przespaceruj się ulicą Podmurną. Znajdziesz tam popiersia średniowiecznych mieszczan znanych Ci z obrazu.  Wyrzeźbił je Dariusz Przewięźlikowski. W Toruniu dzieła dawnych mistrzów sąsiadują ze współczesnymi.

Rzeźby Dariusza Przewiężlikowskiego, ul. Podmurna w Toruniu, fot. Antek Duda