Atrybuty niewieściej cnoty

Cnotliwa niewiasta, 1494,
Bazylika katedralna w Kołobrzegu

Jeden z najbardziej ekscentrycznych wizerunków kobiet, jakie zdarzyło mi się widzieć. Jestem pod wrażeniem absolutnie, choć wiem oczywiście, że artysta (Ivan von Coztenbach?) wykorzystał jedynie średniowieczne konwencje do stworzenia portretu - alegorii.  Dama prezentuje się olśniewająco i gotowa jestem przyjąć zakład, że nawet współcześnie w takim stroju zadałaby szyku na stronach najbardziej elitarnego magazynu poświęconego modzie i sztuce za sprawą tyleż zjawiskowej sukni i nakrycia głowy, co i akcesoriów.

W XV wieku artysta swe dzieło malował z zamiarem przekazania w możliwie najbardziej atrakcyjny sposób kilku rad, które przybliżą kobiety do doskonałości. Przezornie wokół obrazu umieścił wyjaśnienia, dzięki którym mógł mieć pewność, że zostanie właściwie zrozumiany. Zabawa z odczytaniem przesłania malarza jest więc dziecinnie prosta dla tych, co znają niemiecki.

Cóż zatem oznaczają detale obrazu?

Cnotliwa niewiast, detal

Cnotliwa niewiasta, detal

Kobieta cnotliwa powinna być bogobojna i postępować tak, by zmierzać ku zbawieniu. Dlatego białogłowa z obrazu trzyma w prawej ręce krzyż otoczony męczeńskim wieńcem. 
Klucze w okolicach uszu symbolizują odporność na plotki, a kłódka na ustach przestrzega przed gadulstwem.

Cnotliwa niewiast, detal

Cnotliwa niewiasta, detal

Gołąb na piersi oznacza wierność i łagodność, a sokół w pogotowiu - przenikliwość i zdolność do dalekowzrocznego działania.
Trzymając dzban na wodę w lewej ręce niewiasta daje do zrozumienia, że nie straciła niewinności i cielesnej czystości. Wrzeciono w tej samej dłoni oznacza pracowitość.
Wężowy pasek w talii to atrybut rozwagi. 


Nieco szokujące końskie kopyta mają zachęcać do deptania grzechu i zła.

 

Cnotliwa niewiasta, detal

buty z kolekcji Iris Schieferstein, 2013

Musicie przyznać, że ostrożność artysty i umieszczenie objaśnienia do obrazu były uzasadnione.Wizerunek kopytnej damy w krwistoczerwonej sukni z wężem wokół kibici i kłódką na ustach mogłyby zostać zinterpretowane bez wskazówek twórcy zupełnie na opak. Średniowieczne dziewczęta uchodzą bowiem od co najmniej dwustu lat za wyjątkowo temperamentne...